Kwas foliowy odgrywa kluczową rolę w prawidłowym rozwoju płodu. Dzięki niemu cewa nerwowa dziecka rozwija się prawidłowo. Czym grożą niedobory kwasu foliowego? Czy konieczna jest jego suplementacja? I czy kwas foliowy można przedawkować?
Kwas foliowy – działanie i rola w prawidłowym rozwoju płodu
Kwas foliowy jest grupą związków chemicznych, który występuje w każdej komórce organizmu ludzkiego. Jest więc ważny dla nas wszystkich, ale szczególne znaczenie ma dla rozwijającego się układu nerwowego, który na początku przyjmuje formę cewy nerwowej. To właśnie dzięki kwasowi foliowemu cewa nerwowa, która następnie przekształci się w rdzeń kręgowy i mózg, może rozwijać się w sposób właściwy.
Gdy w organizmie przyszłej mamy brakuje kwasu foliowego, dochodzi do zamknięcia się cewy nerwowej, a na późniejszym etapie do zbierania się płynu owodniowego w rdzeniu i mózgu. W wyniku tego powstaje przepuklina mózgowo-rdzeniowa, rozszczep kręgosłupa oraz bezmózgowie. Prawidłowy rozwój cewy nerwowej jest sprawdzany podczas badań prenatalnych w sposób szczególny. Dziecko, które rodzi się z rozszczepem kręgosłupa, są sparaliżowane od pasa w dół i upośledzenie umysłowe. Dzieci z bezmózgowiem przeżywają co najwyżej kilka rodzin.
Skutki niedoboru kwasu foliowego
Kwas foliowy występuje w pożywieniu, niestety w niewielkich ilościach. Aby nasz organizm mógł przyswoić kwas foliowy, produkty muszą być świeże i prawidłowo przechowywane. W związku z tym wraz z pożywieniem dostarczamy niewielkie, niewystarczające ilości kwasu foliowego. Skutki niedoborów kwasu foliowego odczuwamy na różne sposoby.
Najbardziej cierpi na tym nasz układ nerwowy. Część naukowców wiąże nawet niedobory kwasu foliowego ze stanami depresyjnymi. Kwas foliowy bierze także udział w procesach krwiotwórczych, brak tej witaminy (B9, B11) może więc doprowadzić do anemii. Ponadto brak kwasu foliowego może być przyczyną podniesionego poziomu cholesterolu we krwi, zakrzepów, chorób serca, miażdżycy, wylewów, zawałów serca. Wreszcie niedostateczne ilości kwasu foliowego w organizmie przyczynia się do osteoporozy, a czasami także do mnożenia się komórek nowotworowych.
Kwas foliowy – suplementy diety niezbędne podczas każdej ciąży?
W związku z tym, że dostarczenie potrzebnej ilości kwasu foliowego jest zadaniem niezwykle trudnym, a jest on niezbędny do prawidłowego rozwoju cewy nerwowej, każdej kobiecie w ciąży zaleca się przyjmowanie suplementów diety z kwasem foliowym w I trymestrze ciąży. Kobiety, które planują zajść w ciążę, powinny przyjmować syntetyczny kwas foliowy także w trakcie starań o dziecko.
Jednak – jak ze wszystkim – z kwasem foliowym nie można przesadzać. Przedawkowanie kwasu foliowego utrudnia diagnostykę niedoborów witaminy B12, co również prowadzi do uszkodzeń układu nerwowego. Nadmiar kwasu foliowego jest też groźne dla osób z nowotworami – nasila proces karcynogenezy, czyli wzrostu guza.
Przed rozpoczęciem suplementacji należy wykonać badania poziomu kwasu foliowego i z wynikami udać się do lekarza, który dobierze najlepszą dawkę.